ALFABET SPAWACZA – „H” JAK HEL
„H” jak Hel – to nasz kolejny punkt w Alfabecie Spawacza! Wszystkim marzy się już wakacyjny urlop, ale zamiast na pięknym polskim półwyspie o tożsamej nazwie, tym razem zatrzymamy się myślami na jednym z „najzabawniejszych” gazów w historii!
TROCHĘ CHEMICZNYCH FAKTÓW!
To właśnie Hel – obok Wodoru drugi najlżejszy pierwiastek chemiczny na świecie, gaz szlachetny, bez smaku i bez zapachu, obojętny, niepalny, lżejszy od powietrza i bardzo słabo rozpuszczalny w wodzie. Charakteryzuje się najniższą temperaturą topnienia oraz wrzenia wśród pozostałych pierwiastków. Stanowi gaz bierny chemicznie, co oznacza, że nie może tworzyć żadnych trwałych połączeń chemicznych. Na Ziemi Hel występuje głównie w atmosferze. Otrzymuje się go przede wszystkim ze skroplonego powietrza oraz z gazu ziemnego.
CIEKAWOSTKI NAUKOWE!
Hel został odkryty w 1868 r. – uwaga – na Słońcu! A dokładnie – podczas całkowitego zaćmienia Słońca w Indiach! Dokonał tego francuski astronom Pierre Janssen. Co ciekawe, w tym samym roku (dwa miesiące później) Hel zaobserwował na Słońcu angielski astronom – Norman Lockyer. W ten oto sposób obydwaj zapisali się w historii jako odkrywcy Helu.
Właściwa nazwa tego pierwiastka to Helium, od greckiego boga słońca – Heliosa.
Hel stanowi 23% masy całego kosmosu, co oznacza, że jest drugim najczęściej występującym pierwiastkiem we wszechświecie (ponownie plasując się w rankingu obok Wodoru). Jest ponadto jedynym znanym pierwiastkiem, który nie może przyjąć formy ciała stałego w warunkach normalnego ciśnienia atmosferycznego.
NAJCZĘSTSZE ZASTOSOWANIE HELU!
Poza napełnianiem balonów (właściwość unoszenia się Helu w powietrzu) i rozśmieszaniem zdolnością zniekształcania ludzkiego głosu, Hel jest wykorzystywany w wielu dziedzinach życia i przemysłu. Mieszanina Tlenu z Helem jest stosowana do oddychania pod wodą. Wykorzystywany jest także do uzyskiwania niskich temperatur (w laboratoriach), jak również do napełniania termometrów gazowych i lamp jarzeniowych. Bardzo ważnym obszarem zastosowania Helu jest aparatura do wykonywania rezonansu magnetycznego (w tym do nuklearnego rezonansu magnetycznego).
UWAGA!
Mówiąc o właściwościach Helu wpływających na zniekształcanie barwy głosu, należy pamiętać, że pomimo zabawnego efektu – tego typu eksperymenty mogą być bardzo groźne dla zdrowia! Napełnienie płuc Helem to nic innego jak zastępowanie nim Tlenu, co jest szczególnie niebezpieczne dla zdrowia i życia! Wdychanie Helu w dużych ilościach może prowadzić bowiem do niedotlenienia organizmu!
Ponadto zawsze należy ostrożnie obchodzić się ze zbiornikami Helu, które pod niewłaściwym ciśnieniem i temperaturą – mogą wybuchnąć!
A JAK HEL SPRAWDZA SIĘ W PROCESIE SPAWANIA?
Hel jest gazem stosowanym do spawania w osłonie gazowej (gaz obojętny). Bardzo często wykorzystywany jest w procesach spawania aluminium. Można go używać w metodach TIG oraz MIG (wymagana jest wysoka czystość Helu). Może być także stosowany w mieszankach z Argonem, Tlenem lub Dwutlenkiem węgla. Hel wpływa na większą prędkość spawania. Powoduje dobre utrzymanie składników stopowych i bardzo dobre (a wręcz doskonałe) właściwości spoiny. Jego wadą jest natomiast powodowanie utrudnień w zajarzaniu łuku (co jednak można usprawnić poprzez zwiększenie przepływu Helu).
